هیدروپونیک چیست؟

آبکشت یا هیدروپونیک روش نوینی برای پرورش گیاهان است که در آن خاک زراعی بکار نمی رود. پایه و اساس این تکنیک عبارت است از تغذیه گیاه در محلولی که کلیه عناصر غذایی لازم و اساسی گیاه در آن وجود دارد. ریشه گیاه ممکن است یا مستقیما در محلول غذایی  یا در بستری از مواد خنثی که آغشته به محلول غذایی است قرار گیرد.

هیدروپونیک

آبکشت یا هیدروپونیک روش نوینی برای پرورش گیاهان است که در آن خاک زراعی بکار نمی رود. پایه و اساس این تکنیک عبارت است از تغذیه گیاه در محلولی که کلیه عناصر غذایی لازم و اساسی گیاه در آن وجود دارد. ریشه گیاه ممکن است یا مستقیما در محلول غذایی  یا در بستری از مواد خنثی که آغشته به محلول غذایی است قرار گیرد.
فن کشت بدون خاک عناوین مختلفی دارد، آبکشت یا هایدروپونیک، هوا کشت معلق، کشت در مایع یا هایدروکالچر، آبکشت به معنای عام خود شامل همه روشهایی است که در آنها از خاک استفاده نمی شود و آب در یک زمان هم منبع مواد غذایی و هم وسیله انتقال آن به گیاه بشمار می رود و باین ترتیب همه عناوین فوق را در بر می گیرد. لفظ هایدروپونیک در اصل از کلمه یونانی (پونس) به معنای (کار) مشتق شده است و به معنای چیزی است که با آب کار می کند و در فارسی اصطلاحات آبکشت خوانده می شود. ولی در عمل، آبکشت اختصاصا به یکی از روشهای کشت بدون خاک گفته می شود که در آن گیاهان در بستری از مواد خنثی که آغشته به محلول غذایی است پرورش می یابند در حالیکه بستر به زمین متکی است.
هدفها و امکانات گوناگون کاربرد آبکشت (مزایا):
1- تولید میوه و سبزی تازه در زمینهای خشک، سنگی، باتلاقی و زمینهایی که به هر دلیل غیر قابل کشت هستند.
2- بهره برداری از اماکن متروکه مثل انبار، گاراژ و غیره
3- کشت گیاهان علوفه ای بطور متوالی برای واحدهای کوچک دامداری
4- صرفه جویی قابل ملاحضه در مصرف آب در مناطق که آب کمیاب است.
5- بازده بیشتر در تولید سبزیجات و گلهای خارج از فصل در گلخانه
6- سهولت پیش بینی میزان عملکرد
7- کیفیت بهتر محصولات
8- کاهش میزان ابتلا به بیماریهای ارگانیک و انگلی گیاهان
9- کاهش هزینه نیروی انسانی به علت حذف عملیاتی که به خاک مربوط ی شود.
10- امکان کشت مداوم یک گیاه معین در یک زمین ثابت بدون اینکه احتیاج به آیش باشد.
11- سهولت کشت گیاهان زینتی آپارتمانی چه در منزل و چه در گلخانه به علت یکی شدن عمل آبیاری و کود دهی و همچنین به علت کاهش فضای لازم

معایب آبکشت:
1 – هزینه سرمایه گذاری در روش آبکشت بیشتر از کشت گلخانه ای معمولی است. این هزینه اضافی به احداث حوضچه ها، کانالها و استفاده از پمپ مربوط می شود.
2- هزینه برقی که مصرف به کار انداختن تاسیسات می شود بیشتر است.
3- ضرورت کمک گرفتن از تکنسینهای که قادر به تهیه محلول غذایی، تجزیه و ترکیب و بازسازی آن باشد و یا به جای آن هزینه تجزیه و ترکیب مواد در آزمایشگاه، که در این صورت وجود آزمایشگاه در جوار تاسیسات آبکشت ضروری است چه اگر محلول مرتبا باید کنترل شود.

احتیاجات غذایی گیاه:
دانشمندان توانسته اند با سوزاندن گیاه و توزین خاکستر آنها و به یاری تجربیات زراعی میزان متوسط احتیاجات گیاهان را به عناصر معدنی تعیین کنند. اهمیت این امر وقتی معلوم می شود که بخواهیم عناصر غذایی را به مقدار و درصد معین در اختیار گیاه بگذاریم بخصوص در آبکشت که اشتباه را هر چند کوچک نمی توان جبران کرد، زیرا خاک وجود ندارد تا اثر آن را تعدیل کند.
گیاهانی که دارای محلول مشابهند احتیاجات غذایی مشابهی نیز دارند. مثلا گیاهان جالیزی به پتاس زیادتری نیاز دارند. گیاهان سبز اعم از زینتی و سبزیجات احتیاج به ازت بیشتری دارند و گیاهان دانه دار فسفر زیادتری در ترکیب خود دارند و همچنین گیاهان لیفی به کمک فسفر تنومندتر می شوند. خاکستر گیاهان همیشه حاوی درصد زیادی از عناصر یا عناصر اولیه، پتاسیم، کلسیم، منیزی، فسفر ، گوگرد و آهن است که جزیی از ترکیب ماده آلی به شمار می روند . بعضی از عناصر مثل فسفر و گوگرد جزیی از ساختمان سلول هستند. منیزیم در ساختمان سبزینه موجود است. بر ، مس، منگنز و روی به مقدار بسیار کم در گیاه موجوند و عناصر کمیاب یا میکروالمنت نام دارند.
در یک محلول مناسب غذایی باید نسبت به عناصر مختلف با در نظر گرفتن احتیاجات هر گیاه و مراحل مختلف زندگی آنان تعیین می شود. که در این محاسبات باید شرایط محیطی را نیز به حساب آورد و چون تاثیر فزاینده یا کاهنده ای بر احتیاجات دارند.